◆◆◆ تفاوت اشک و گریه و انواع اشک ◆◆◆

• تفاوت اشك و گريه •

بُكاء ، در لغت :

كلمه «بكاء» مصدر است از ريشه «بكى» که به معناى گريستن و اشك ريختن می باشد . ابن منظور در اين باره مى گويد : البُكاءُ يُقصَرُ وَ يُمَدُّ ، قالَهُ الفَرّاءُ و غَيرُه ُ، إذا مَدَدتَ أرَدتَ الصَّوتَ الَّذى يَكونُ مَعَ البُكاء ِ، و إذا قَصَرتَ أرَدتَ الدُّموعَ و خُروجَها . [1] بكاء ، به گفته فرّاء و ديگران ، با الف مقصور و ممدود ، هر دو آمده است . با الف ممدود (بُكاء) ، به معناى صدايى است كه با گريه همراه باشد ، و با الف مقصور (بُكا) ، به معناى اشك و خارج شدن آن است . بنا بر اين نظري ّه، «بُكاء» ، به معناى گريه صدادار و «بُكا» به معناى گريه بى صداست .

تفاوت اشك و گريه : نكته قابل توجّه ، اين كه هر اشك ريختنى ، گريه نيست . براى روشن شدن تفاوت اشك و گريه ، آشنايى با انواع طبيعى اشك در انسان ، مفيد است .

.

• انواع اشک •

اشک چشم ، به سه نوع تقسيم شده است :

1 - اشك پايه (Basal tears) در چشمان پستانداران سالم ، قرنيه پيوسته (در طول ۲۴ ساعت) توسّط اشك هاى پايه ، خيس و تغذيه مى گردد . اين اشك ، موجب لغزنده شدن چشم‌ها و شستشوى آنها از ذرّات خارجى مى گردد . مايع اشك ، حاوى : آب ، موسين ، چربى ها ، ليزوزيم ، لاكتوفرين ، ليپوكالين ، ايمنوگلوبولين ها ، گلوكز ، سديم كلرايد ، كلرايد پتاسيم ، آنتى اكسيدان‌ها و برخى ويتامين هاست .

2 - اشك واكُنشى (Reflex tears) هر چيزى كه موجب تحريك و يا خشك شدن چشم شود ، مى تواند توليد اين نوع اشك را افزايش دهد . اين نوع اشك ، به طور غير ارادى و در پاسخ به موادّ محرّك چشم ، مانند : ذرّات خارجى، گرد و غبار ، آلرژن ها ، پاتوژن‌ها و موادّ محرّك ديگرى همچون : بخارات پياز ، گاز اشك آور و افشانه فلفل ، ترشّح مى گردد . اين اشك‌ها سعى مى كنند كه موادّ محرّك و آزار دهنده را از چشم‌ها پاك كنند . باد شديد و نور شديد خورشيد نيز مى تواند باعث توليد اشك واكُنشى (رفلكس) گردند .

3 - اشك احساسى يا گريه (Emotional tears / Crying) اين اشك ، هنگام احساساتى شدن انسان‌ها (استرس هيجانى) و يا به هنگام احساس درد فيزيكى (جسمى) ، ترشّح مى گردد . آغازگرهاى هيجانىِ اين نوع اشك معمولاً خشم ، اندوه ، شادى ، ترس ، شوخ طبعى و ناكامى اند . تركيبات شيميايى اين نوع اشك با تركيبات دو اشك قبلى ، متفاوت است و اشك احساسى ، هورمون‌ها و پروتئين هاى بيشترى دارد . [2] .

---------------

[1] : لسان العرب: ج ۱۴ ص ۸۲ (مادّه «بكى») .

[2] : برابر برخى از گزارش‌ها علل گريه در افراد بزرگ سال عمدتا شامل غم و اندوه (۴۹ %) ، شادى و خوشى (۲۱ %) ، خشم (۱۰ %) ، همدردى (۷ %) ، اضطراب (۵ %) و ترس (۴ %) است .